Economische vooruitzichten

Economische politiek: Duits-Franse verschillen

Verschillen in de economische politiek van Duitsland en Frankrijk beginnen langzaam maar zeker op de voorgrond te treden. Lange tijd ging de aandacht uit naar Griekenland en in mindere mate naar Portugal en Ierland. Snel zal blijken dat dit slechts een onaangenaam voorgerecht was. Nu er liquiditeitsproblemen spelen in Spanje en opdoemen in Italië, komt het schuldenprobleem in ander vaarwater. Het afbreken van de eurozone achter de Alpen en Pyreneeën is economisch gezien altijd een kwestie van tijd geweest.

Belangrijker voor de geopolitieke toekomst van Europa is de verhouding Duitsland-Frankrijk. Deze verhouding is de laatste 150 jaar bepalend geweest voor de Europese geschiedenis. Met het aantreden van Hollande lijkt deze verhouding op een dieptepunt aangeland. Medio juni opende Merkel de aanval op Hollande, door in bedekte termen aan te geven dat Hollande met zijn beleid de Franse economie kapot maakt.

Merkel gaf aan dat Frankrijk haar verantwoordelijkheid ontloopt en maatregelen wil invoeren die het risico vergroten dat Frankrijk de schuldencrisis importeert naar haar eigen grondgebied. Merkel wees zogenaamde quick fixes voor de Eurozone af en weigerde de invoering van eurobonds ook maar in overweging te nemen. Ze verklaarde dat eurobonds het verschil verdoezelen tussen Duitsland en middelmatige economieën in de Eurozone, zoals Frankrijk!

Verder wees Merkel het Franse voorstel af om collectief garant te staan voor bankdeposito's in de gehele Eurozone. Volgens haar zou op dit moment het verschil tussen Duitsland en Frankrijk in de ontwikkeling van de arbeidskosten per eenheid product het hoofdonderwerp van discussie moeten zijn voor beide landen.

Verschillen tussen Merkel en Hollande

Wat betreft hun economische politiek, zijn de verschillen tussen Merkel en Hollande de volgende:

• Hollande wil Eurobonds – Merkel niet
• Hollande wil meer geld voor EU-fondsen zoals het ESM – Merkel niet
• Hollande wil de banken herkapitaliseren via de ECB – Merkel niet
• Hollande wil meer stimulering, meer overheidspersoneel, grotere ontslagbescherming – Merkel is tegen al deze voorstellen
• Hollande wil coulance richting Griekenland en Spanje – Merkel niet
• Merkel wil een hechtere politieke Unie – Hollande niet

Duitse Alleingang

Het is duidelijk dat een Alleingang van Duitsland in de toekomst – eventueel met landen die organisch bij elkaar passen – tot de mogelijkheden behoort. De Duitse politiek en samenleving hebben gedurende het Dmark-tijdperk bewezen dat ze een sterke munt binnenlands kunnen managen via voortdurende productiviteits­verbeteringen. Verder werden de kosten van de annexatie van Oost-Duitsland opgevangen door een langdurige algehele loonmatiging en ingrijpende arbeids­markthervormingen.

Een munt die gebaseerd is op de traditionele monetaire politiek van de Bundesbank zal internationaal sterk appreciëren. De concurrentiepositie van Standort Deutschland zal dan wederom sterk afhankelijk zijn van loonmatiging, innovatie en productiviteitsverbetering. De beloning is dan prijsstabiliteit en vermogens­bescherming.

Landen die economisch en fiscaal bij elkaar passen zouden een gezamenlijke munt met Duitsland kunnen overwegen. Aanhaken bij Duitsland resulteert dan in het accepteren van zeer pijnlijke binnenlandse politiek-maatschappelijke rationalisatie­processen gekoppeld aan een deflatiescenario. Dit muntgebied zou zich mondiaal moeten onderscheiden door een centrale bank die wél volledig onafhankelijk opereert. Dit scenario mondt uit in gecontroleerde armoedeverdeling en afschrij­vingen vanwege een golf aan faillissementen.

Het alternatief?

Het alternatief is meedoen aan een dreigende internationale valutaoorlog zonder einde, met uiteindelijk het risico op hyperinflatie gevolgd door massale kapitaal­vernietiging, waarbij ongecontroleerde sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen niet uitgesloten kunnen worden.

Gegeven de fase waarin de wereldwijde schuldencyclus zich bevindt, is een pijnloze weg uit deze economisch politieke crisis niet meer mogelijk. In de jaren '30 is de ontwikkelde wereld – ondanks een golf van afwaarderingen van valuta's – in het deflatiescenario terechtgekomen. Ook toen was de wereld aan het eind gekomen van een super-schulden-cyclus. Er is toen van alles geprobeerd – bijvoorbeeld door president Roosevelt in de Verenigde Staten – maar uiteindelijk bleek iedere kleine econo­mische opleving in de jaren '30 the bounce of a dead cat.

Het is veelbetekenend dat de president van the Bank of England, Mervyn King, begin 2012 zei: "This is the most serious financial crises since the nineteen thirties, if not ever".

Wil je reageren op bovenstaand artikel, maak dan gebruik van het contactformulier en je commentaar wordt hieronder geplaatst.