Achtergrondartikelen
Schulden samenvoegen – geen goed idee
Schulden samenvoegen is in 1792 toegepast door de eerste minister van Financiën in de VS – Alexander Hamilton –. Hij voegde de schulden samen van de afzonderlijke staten, die ontstaan waren als gevolg van de Onafhankelijkheidsoorlog. Hiermee werd een precedent geschapen. De individuele staten dachten dat onoverkomelijke schuldposities ook in de toekomst gecollectiviseerd zouden worden over alle staten in de federatie. Sommige staten bouwden onhoudbare schuldposities op die tot grote federale spanningen hebben geleid. Uiteindelijk leidde dit rond 1840 tot het faillissement van acht staten.
Toen was definitief duidelijk dat iedere staat zijn eigen budgetverantwoordelijkheid had. Amerikaanse historici concludeerden later dat schulden samenvoegen zoals Hamilton dat had gedaan – om een soort van cement tussen de jonge Amerikaanse staten aan te brengen – uiteindelijk resulteerde in grote spanningen. De Verenigde Staten van Europa, naar Amerikaans model, betekent dus niet dat de schulden gecollectiviseerd kunnen worden. Het Amerikaanse voorbeeld geeft aan dat samenvoeging averechts werkt.
De Amerikaanse federale overheid springt niet bij als individuele staten failliet gaan. De obligatiehouders van deze staten moeten simpelweg afschrijven. Daarnaast worden de target2-posities van de twaalf regionale branches van de Amerikaanse centrale bank – de Federal Reserve (FED) – jaarlijks volledig vereffend. Dit gebeurt tegen goudgedekte titels, die centraal beheerd worden.
In de Eurozone daarentegen hebben Duitsland en Nederland slechts een claim op de ECB – die feitelijk amper gedekt is en niet afgewikkeld wordt. Zoals de Eurozone nu functioneert en evolueert, is dat een recept voor grote toekomstige spanningen.
Eigenbelang
Dat iedereen uit eigenbelang handelt, is goed te zien aan de Luxemburger Jean-Claude Juncker. Men zou in eerste instantie denken dat het 'rijke' Luxemburg geen eurobonds en andersoortige financiële collectivisering zou willen binnen de Eurozone... Totdat de Luxemburgse banksector in beeld komt.
De schuldpositie van de Luxemburgse banken, per hoofd van de Luxemburgse bevolking, verklaart de invalshoek van Juncker. Per Luxemburger bedraagt deze schuldpositie bijna 2 miljoen euro. Bij de eerste de beste serieuze bancaire afschrijving verdwijnt Luxemburg in het zwarte gat.
Luxemburg kan de IJsland-route niet volgen, daar het land zich in het hart van de Eurozone bevindt. Dat Juncker vooroploopt als het gaat om de bankunie, is dus niet zo verwonderlijk. De private schulden zijn het dieperliggende werkelijke probleem.
De publieke schulden van de PIIGS-landen bedragen eind 2012 ca. 3.400 miljard euro; de bankschulden van deze landen belopen zo'n 10.000 miljard euro.
Geen schulden samenvoegen, maar wat dan?
Publieke schulden kunnen we niet blijven doorschuiven naar de (toekomstige) belastingbetalers. Niet alleen dat dat moreel verwerpelijk is, ze kunnen het simpelweg ook niet dragen. Maar wat dan?
Er is maar één werkbare oplossing, namelijk debt-equity swaps. Dit betekent dat obligatiehouders hun schuldtitel grotendeels moeten omzetten in aandelen, terwijl de huidige aandeelhouders hun volledige aanspraak verliezen. Dit had al veel eerder moeten gebeuren, ook in Nederland (Fortis, ABN-Amro). Mocht dit uiteindelijk onvoldoende blijken te zijn, dan komt de belastingbetaler alsnog in beeld.
Ongekozen bureaucraten nemen schimmige besluiten – zonder dat er een duidelijk kader aanwezig is – op basis van een learning by doing mentaliteit. Deze bureaucraten vertegenwoordigen een multicultureel gebied, dat – in tegenstelling tot de VS – een lange historie heeft en geen gemeenschappelijke taal kent.
Wil je reageren op bovenstaand artikel, maak dan gebruik van het contactformulier en je commentaar wordt hieronder geplaatst.
