Financieel- economische crisis
A modern debt jubilee
De schulden in relatie tot het toekomstige verdienvermogen van ontwikkelde economieën hebben een onhoudbaar niveau bereikt. Het vigerende debt based monetary system heeft namelijk decennialang voeding kunnen gegeven aan een super-schulden-cyclus, die nu een kritische grens gepasseerd is. Een monetaire reset wordt daarom onontkoombaar en zal – afhankelijk van de gekozen oplossing – voorafgegaan moeten worden door een schuldkwijtscheldingsprogramma, ook wel debt jubilee genoemd.
Niets nieuws
Hoge schuldenniveaus en kwijtscheldingsprogramma’s zijn van alle tijden. Zo’n 2000 jaar voor aanvang van onze jaartelling – ten tijde van de Egyptische farao’s en het koninkrijk van Mesopotamië – speelde dit ook al. Bekend is bijvoorbeeld de code van Hammurabi, koning van Babel, daterend uit 1762 voor Christus. In deze code is vastgelegd dat onder bepaalde omstandigheden schulden worden kwijtgescholden.
Destijds waren de kwijtscheldingen functioneel om de stabiliteit van de leefgemeenschap te continueren. Heersers wilden de sociale cohesie behouden door te voorkomen dat mensen te veel schulden of eigendommen hadden. Vandaag de dag kan schuldannulering een pragmatisch onderdeel zijn van een monetaire reset.
Voorwaarden voor een modern debt jubilee
Een schuldsaneringsprogramma moet probleemoplossend zijn en rechtvaardig. Het probleemoplossende aspect strekt verder dan de situatie van de schuldhouder. Er moet ook sprake zijn van een verlichting voor het gehele financieel-economische systeem. Het rechtvaardige – of morele – aspect hangt samen met selectiviteitscriteria. Het betreft hier de vraag hoe schuldhouders en spaarders op gelijke wijze behandeld kunnen worden.
Quantitative easing for the people
Burgers liquiditeit verstrekken is een alternatief voor de zogenaamde quantitative easing (QE) programma’s die centrale banken inzetten voor de banksector. Deze vorm van liquiditeitsverschaffing kan gezien worden als een QE-operatie voor de burgers. Het geld dat hiervoor gecreëerd moet worden, wordt niet – zoals bij de huidige liquiditeitsprogramma’s – als schuld in omloop gebracht. Elke staatsburger krijgt eenzelfde vast bedrag, met de gelijktijdige verplichting om schulden – voor zover hij die heeft – af te lossen. Hierbij moet gedacht worden aan alle categorieën privéschulden, zoals hypotheken. Daarnaast kan de overheid jongeren tot een bepaalde leeftijd verplichten dit geld te reserveren ten behoeve van bijvoorbeeld toekomstige studiekosten. Volwassenen die geen schulden hebben, kunnen de ontvangen gelden sparen of aanwenden voor consumptie.
Een dergelijke vorm van liquiditeitsverschaffing kan in de gehele eurozone gelijktijdig plaatsvinden. Om daarvoor in het gehele muntgebied draagvlak te creëren, is het van cruciaal belang een eerlijke verdeelsleutel te hanteren. Gedacht kan worden aan een verdeelsleutel die per land gerelateerd wordt aan het BBP per hoofd van de bevolking. Indien men een liquiditeitsinjectie ter grootte van het BBP per land zou toepassen, dan ontvangt iedere Nederlander 36.500 euro. In Estland, het armste land van de eurozone, zou dit bedrag circa 11.000 euro per hoofd van de bevolking bedragen.
Effecten van een debt jubilee
De beschreven debt jubilee slaat twee vliegen in een klap. Allereerst wordt de leencapaciteit van de commerciële banken versterkt doordat schulden afgelost worden. De balansen van de banken krimpen immers, waardoor de kapitaalratio’s verbeteren. Het geld dat voor deze schuldvermindering zorgt, komt niet in omloop, maar laat wel een substantieel deel van de bestaande schulden verdwijnen.
Tevens wordt door deze interventie de vraaguitval bestreden. De koopkracht van mensen zonder schulden gaat door dit voorstel omhoog, wat zich voor een deel zal vertalen in een toename van de consumptie, zodat de economische groei gestimuleerd wordt.
De soevereine staat als geldmonopolist
De debt jubilee die voortkomt uit een kredietimpuls, waarbij afschrijvingen worden vermeden, komt feitelijk neer op een eenmalige partiële toepassing van een geldsysteem waarin de soevereine staat het monopolie heeft op de geldschepping. Het geld wordt dan schuldenvrij en renteloos in omloop gebracht. Dit voorbeeld laat zien hoe krachtig het probleemoplossend vermogen is van zo’n systeem.
Wil je reageren op bovenstaand artikel, maak dan gebruik van het contactformulier en je commentaar wordt hieronder geplaatst.
